Bloedluis
Deze paragraaf gaat dus over de rode vogelmijt (bloedluis).
De rode vogelmijt (Dermanyssus gallinae deg.) is een ectoparasiet, die in de volksmond ook wel “bloedluis” wordt genoemd.
Het is dus echter geen luis maar een mijt.
Hij komt algemeen voor bij vogelsoorten, zoals duiven, kanaries en kippen, maar dus ook bij knaagdieren als ratten.
Doordat de mijten veelvuldig bloed drinken krijgen de aangetaste dieren bloedarmoede en zijn ze veel vatbaarder voor ziekten.
Ook is de mijt in staat om zelf ziekten over te brengen van virussen en bacteriën met het bloed drinken.
Ook mensen kunnen huidirritatie overhouden aan bloedluizen.
De bloedmijt kan zich zeer snel voortplanten en kan daardoor uitgroeien tot een enorme populatie.
Een volwassen bloedmijt is ongeveer 1 mm groot, heeft 8 poten en is donkerrood van kleur.
Bloedluizen leven gemiddeld 14 –18 dagen indien er ze voedsel kunnen opnemen.
Bloedluizen kunnen maximaal een half jaar oud worden indien ze geen voedsel opnemen, daar ze maandenlang zonder voedsel kunnen leven.
Tijdens hun leven nemen ze zo’n 4 –7 bloedmaaltijden.
Bij een bloedmaaltijd kan een mijt tot 15 keer zijn lichaamsgewicht aan bloed opnemen.
Wanneer de omstandigheden niet ideaal zijn kunnen de eieren maandenlang, tot soms wel twee jaar blijven liggen.
Ze komen dan pas uit wanneer het klimaat voor hen weer beter is.
Op deze wijze kunnen de bloedluizen zonder problemen overwinteren.
De ontwikkeling van een bloedmijt verloopt in 5 stadia; ei, larve, 2 nimf-stadia en adult(volwassen).
Uit het ei komt een larve die niet in staat is voedsel op te nemen, maar zich wel over een geringe afstand kan verplaatsen.
Dit stadium duurt ongeveer 2 dagen.
Omdat de larve nog kleurloos en erg klein is valt hij erg moeilijk waar te nemen.
Na dit stadium ontstaat er een nimf met een harde huid.
Tijdens dit stadium, dat 5 tot10 dagen in beslag neemt, zoekt hij voor het eerst een gastheer op om bloed af te nemen.
Hierdoor krijgt hij een rode kleur, waardoor hij makkelijker waarneembaar is.
Na dit stadium zal de nimf een schuilplaats zoeken om over te gaan naar het volgende nimf-stadium.
Deze overgang neemt doorgaans een etmaal in beslag.
Tijdens deze periode is hij vrij kwetsbaar.
Hij bevindt zich dan in een week en donkerrood omhulsel en kan zich nauwelijks bewegen.
Het nu ontstane volwassen exemplaar is in staat om zich voort te planten.
Per dag kan een vrouwtje 3 tot 7 eieren leggen, die ze verstopt in allerlei naden en kieren.
Afhankelijk van de temperatuur komen de eieren na 1 à 2 dagen uit.
De mannelijke mijten zijn 3 keer zo klein als de vrouwtjes en zien er niet zo rond en dik uit.
Zowel de mannetjes als de vrouwtjes zuigen bloed bij dieren.
Ze leven in de directe omgeving van de kippen.
Ze houden zich op in het kippenhok, waar ze zich overdag verstoppen in naden en kieren.
Ze zijn lichtschuw en komen pas tevoorschijn als het donker is.
Ze betreden dan hun gastheer en zuigen door middel van een speciale zuigsnuit bloed af bij de rustende kippen.
Met name in de zomer kun je ze in grote getale zien.
Opsporen
Het is belangrijk dat een bloedmijt aantasting zo vroeg mogelijk wordt ontdekt.
Controleer daarom regelmatig het hok op de aanwezigheid van mijten, door goed de naden en kieren te bekijken.
Een goede controleplaats is de onderkant van de zitstok bij de uiteinden.
U kunt zo een aantasting in een redelijk vroeg stadium ontdekken.
Een bekend verschijnsel wat wijst op de aanwezigheid van bloedmijt is de “grijze waas” die op diverse plekken zichtbaar wordt.
Als dit van dichtbij wordt bekeken blijken het allemaal kleine grijze vlekjes te zijn.
Dit zijn uitwerpselen die de bloedluizen hebben achtergelaten nadat ze zich in de nacht op deze plaatsen hebben opgehouden.
Als het echt erg geworden is krijgt men situaties als op de toegevoegde foto van een plank met dikke proppen volgezogen rode bloedluizen.
Ook de kippen zelf geven aan wanneer er iets mis is.
Kippen die vooral in de buikveren veelvuldig zitten te pikken zijn verdacht.
Ze krijgen bleke kammen en lellen, leggen duidelijk minder of soms helemaal geen eieren en hebben vaak een scherp vooruitstekend borstbeen.
Wanneer je deze symptomen herkend is de aantasting serieus en is het hoog tijd om in te grijpen.
Chemische bestrijding
Het bestrijden van bloedmijten is een moeilijke opgave.
Overdag zitten de mijten dus niet op de kip maar in de directe omgeving.
Je hoeft daarom de kip zelf niet te behandelen maar alleen de omgeving.
Er zijn een aantal chemische bestrijdingsmiddelen in de handel, maar ze werken niet altijd afdoende.
Tevens is het resistentie-gevoelig.
Een groot probleem is dus dat de eieren en de mijten voor langere tijd, diep verscholen,tot wel twee jaar levensvatbaar kunnen achterblijven.
De meeste middelen bevatten pyrethrine, het insectenbestrijdingsmiddel dat wordt vervaardigd van pyrethrum bloemen die in Kenya worden gekweekt.
Dit pyrethrine is onschadelijk voor vogels.
Het wordt meestal gemengd met andere, eveneens onschadelijke bestrijdingsmiddelen, die tot doel hebben de te bestrijden insecten te activeren, zodat het pyrethrine er beter op kan inwerken.
Wil je een chemisch bestrijdingsmiddel gebruiken, gebruik daarvoor dan een goedgekeurd middel.
Maak het nachthok leeg en ontsmet het hok.
Let hierbij dus vooral op de naden en kieren van het nachthok.
Maak ook de zitstokken goed schoon en breng nieuw schoon strooisel in het nachthok. Vaak is het nodig deze wijze van behandeling te herhalen.
Roofmijt
Een andere methode om het probleem aan te pakken is gebruik te maken van biologische bestrijdingsmiddelen.
Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van Dutchy’s®.
Dit zijn roofmijten die als voedsel onder andere bloedmijten op het menu hebben staan.
Het is dus een natuurlijke bestrijding en ze zijn in de handel te koop.
Ze kunnen, afhankelijk van de omstandigheden, vrij lang in een hok overleven en doen zich intussen tegoed aan de aanwezige mijten, die met huid en haar worden verslonden.
De roofmijt zoekt zijn prooi op en laat hem geen moment met rust.
Het is belangrijk om een middel als Dutchy’s®zo snel mogelijk na het constateren van een aantasting in te zetten, zodat het aantal bloedmijten niet te groot wordt.
Finecto
Een andere middel die je vaak tegenkomt is een oplossing met silica zoals het product Finecto.
Silica is een milieuvriendelijke en niet resistentie-gevoelige manier van bestrijden met niet chemische middelen.
Silica is een verzamelnaam en omvat onder andere fytoplankton en diatomieënaarde, ook wel kiezelwieren genoemd.
De silica wordt in zeer fijn gemalen toestand gebruikt bij de bestrijding van de bloedmijt.
Silica heeft een sterk absorberend vermogen voor oliën en vetten en daardoor ook de waslaag van een bloedmijt aantast.
Deze droogt daardoor uit en sterft.
Deze methode met silica wordt voornamelijk toegepast bij systemen met vrijlopende kippen.
Kritieke punten van plaatsen worden bespoten als de kippen uit het hok zijn.
Na opdrogen is er een fijn laagje silicapoeder aanwezig waarin de bloedluizen(en andere luizen), die actief worden na het ophokken van de kippen, de dood vinden. Men dient er rekening mee te houden, indien er al besmetting van luis aanwezig is, dat het toepassen van bestrijding met silica niet direct alle luis verdwenen zal zijn.
Binnen een week zien we wel dat de luizenkolonies inkrimpen en de overlast waarneembaar vermindert.
Na enkele weken zou nagenoeg geen spraken meer mogen zijn van aanwezigheid van luis.
Men kan ook gewoon silica poeder gebruiken, wat goedkoper is in gebruik als bijvoorbeeld een oplossing van silica als Finecto.
Het grote probleem met silica poeders is echter dat het slecht hecht aan de ondergrond.
Zeker bij scharrelhennen is dit een groot nadeel omdat de hennen het silica poeder er af schuren.
Een goed oplossing hiervoor is om silicapoeder te mengen met water en er wat Finecto toe te voegen.
Om een goed resultaat te krijgen behoord men dan 1,1 kg silcapoeder toe te voegen aan 5 liter water.
Hiertoe wordt 3 tot 5 % Finecto toegevoegd, wat bij het aanmaken van de oplossing met bovengenoemde hoeveelheden ongeveer 300 ml Finecto toevoegen betekent.
De verkregen oplossing wordt nu over alle materialen gesprayd en blijft er na opdrogen een goede laag werkzaam silicapoeder en Finecto achter.
Ervaringen leren dat met deze behandeling nieuw opgezette koppels tot wel 4 maanden vrij blijven van de bloedluis problematiek.
Tussentijdse behandeling tijdens de ronde is vanzelfsprekend ook goed mogelijk.
Het nadeel van het stuivende poeder is hiermee uit de wereld en kan men relatief goedkoop luis bestrijden.
Dasty
Het goedkoopste en een zeer goed middel is “Dasty”, verkrijgbaar bij de Wibra. Het werkt alleen als je de bloedluis ook daadwerkelijk raakt. Dasty is een ontvetter en maakt bij aanraking van de waslaag van de bloedluis stuk, de bloedluis zal dus sterven.
Door de cyclus die een bloedluis heeft is het belangrijk om vooral in het begin wat vaker de plaatsen waar bloedluis zit te behandelen
